Kiedy Kolumb dotarł do "Nowego Świata", okazało się, że oba kontynenty amerykańskie kryją w sobie rozwinięte cywilizacje. Za najstarszą uważana jest cywilizacja Olmeków, natomiast najbardziej znanymi nam są cywilizacje Majów, Azteków i Inków.
Nasze skojarzenia
Dawni mieszkańcy Ameryk często
kojarzeni są z odległymi czasami – duża część z nas umiejscawia ich w historii na równi ze starożytnymi Egipcjanami, czy Rzymianami za czasów Cesarstwa Rzymskiego.
Kolejnym skojarzeniem, jakie prawdopodobnie przychodzi nam do głowy są
schodkowe piramidy, ściśle związane z krwawymi rytuałami (część z Was zapewne widziała film Mela Gibsona Apocatlypto, w którym zostały pokazane w bardzo obrazowy sposób). Zanim jednak osądzimy ich wykonywanie, warto pamiętać, że wspomniane kultury wierzyły w obecność bogów w ich codziennym życiu, a składanie ofiar zapewniało przetrwanie świata, chroniło od klęsk żywiołowych i zapewniało powodzenie w prowadzonych wojnach.
Historia
Kiedy jednak zagłębimy się nieco w historię okazuje się, że różni się ona od naszych wyobrażeń…
Jak wskazują okrycia archeologiczne oraz liczne źródła pisane,
rozkwit cywilizacji Majów przypada na VII wiek, kiedy we Francji istniało Państwo Franków. Natomiast w przypadku Azteków i Inków na XV wiek, kiedy Europa zmagała się z wieloma wewnętrznymi konfliktami (m.in. wojna stuletnia) i rozpoczęła epokę odkryć geograficznych.
Krwawe rytuały
Jeśli chodzi o krwawe rytuały i podboje, nasze wyobrażenia nieznacznie mijają się z prawdą. Najbardziej krwawi byli Aztekowie, którzy składali masowe ofiary z ludzi – najczęściej z jeńców wojennych (choć zdarzali się też ochotnicy).
Co ciekawe, wszystkie trzy kultury, kierując się dobrem swoich cywilizacji, nie były skłonne do zabijania swoich wrogów w trakcie bitew. Wrogów oszczędzano, brano w niewoli, aby potem poświęcić ku chwale bogów. Głównym celem prowadzenia wojen przez cywilizacje Ameryk było więc pojmanie jak największej liczby jeńców, a nie, jak w przypadku Europejczyków, zdobycze terytorialne i chęć dominacji.
Aztekowie czcili ponad 2 tysiące różnych bóstw, z czego najważniejszymi byli bogowie Słońca – Aztekowie wierzyli, że aby dać siłę do wędrówki po niebie aktualnemu (piątemu) Słońcu trzeba było karmić go ludzką krwią i bijącymi sercami, a więc okazji do składania ofiar było wiele. Nieszczęśnika prowadzono po schodach piramidy do świątyni znajdującej się na jej szczycie. Ofiarę kładziono na ołtarzu, gdzie trzymało ją czterech kapłanów, a kolejny otwierał jej klatkę piersiową nożem i wyjmował wciąż bijące serce. Następnie ciało zrzucano po schodach piramidy, aby zabrać się za kolejnego nieszczęśnika. Niekiedy część ciał ofiar zjadano, a uczestniczenie w takiej uczcie uchodziło za zaszczyt. Ocenia się, że w całym
środkowym Meksyku składano w ofierze aż 20 000 osób rocznie.
Osiągnięcia naukowe
Mówiąc o mezoamerykańskich cywilizacjach nie sposób nie wspomnieć o ich naukowych dokonaniach.
Aztekowie
Aztekowie był bardzo utalentowanymi artystami – zagłębiali się sztuki takie jak garncarstwo, rzeźbiarstwo, malarstwo czy jubilerstwo. Ich tzw. kodeksy są podobno jedynymi z najpiękniej zdobionych ksiąg na świecie. W
arto wspomnieć również o zaawansowanej sztuce architektury, którą opanowali. Stolica Azteków, Tenochtitlán, został bowiem zbudowany na wyspie po środku nieistniejącego już jeziora Texcoco. Miasto było połączone ze stałym lądem szerokimi wałami, a woda pitna dostarczana była z pobliskich gór przy pomocy akweduktów. Wewnątrz miasta Aztekowie budowali pływające ogrody, pałace i ogromne świątynie - najważniejszą z nich była stojąca w centrum schodkowa piramida, ze świątynią na czele, tzw. Templo Mayor.
Na początku XVI wieku w Tenochtitlán było jednym z największych miast świata – zamieszkiwało je ponad 200 tysięcy ludzi.
Majowie
Majowie natomiast, znani są nam obecnie przede wszystkim z kalendarza, według którego koniec świata miał nastąpić w grudniu 2012 roku. Był on stale dopracowywany i udoskonalany, a ponieważ u Majów poziom
znajomości astronomii i matematyki znacznie przewyższał wiedzę dostępną ówcześnie w Europie, ich kalendarz był bardzo precyzyjny. Ich astronomowie śledzili wędrówki planet (Wenus) i gwiazd, opisywali je i na ich podstawie prowadzili swoje obliczenia. Według Majów historia świata nie jest jednym zdarzeniem, trwającym od wieczności aż do teraz (jak w przypadku europejskich kultur). Według ich wierzeń Świat powstawał i ulegał zniszczeniu trzy razy. Czwarty świat (w którym żyli) rozpoczął się 13 sierpnia 3113 r. p.n.e., co w kalendarzu Majów zostało oznaczone jako dzień 0.0.0.0.0.
Inkowie
Jeśli chodzi o
osiągnięcia cywilizacji Inków, to do najbardziej znanych dzieł można zaliczyć sieć drogową, o łącznej długości kilku tysięcy kilometrów, która obejmowała cały obszar imperium oraz
budowę tysięcy tarasowych pól uprawnych na stokach gór, nawadnianych specjalnym systemem irygacyjnym. Warto wspomnieć również o tym, iż Inkowie posługiwali się
siecią szybkiej i sprawnej komunikacji pocztowej. Przekazywanie zapisanych informacji odbywało się na zasadzie sztafety - gdy biegacz dotarł do wyznaczonego miejsca jego następca przejmował przesyłkę i udawał się w dalszą drogę (przypominam, że Inkowie nie używali koni ani innych zwierząt jucznych/pociągowych).
Osiągnięcia każdej z nich są imponujące – własne
pismo, systemy matematyczne, niezwykle zaawansowana
wiedza astronomiczna oraz związane z nią wspaniałe kamienne budowle, które wznoszono z precyzyjnie dopasowanych bloków kamiennych. Jak? Po co? Dlaczego? Dzisiejsi naukowcy wciąż szukają odpowiedzi na te pytania.
Pomimo osiągnięcia wysokiego poziomu rozwoju, warto zwrócić uwagę na fakt, że żaden z ludów Ameryki nie wynalazł koła i nigdy nie wytworzył narzędzi z żelaza.
Źródła:
książka Meksyk z serii Podróże Marzeń, Biblioteka Gazety Wyborczej
http://pl.globalquiz.org/ciekawostki-historia-ameryki-poludniowej/
Komentarze
Prześlij komentarz